مریم وطن خواه؛ سید رضا نقیب السادات
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1401
چکیده
شبکههای ماهوارهای یکی از منابع قدرت نرم و بخش مهمی از زیربناهای ارتباطی دنیا هستند. گسترش ارتباطات و تبادل فرهنگ از طریق ماهوارهها، ورود ارزشهای جدید و بهتبع آن رفتارهای جدید را به دنبال دارد ...
بیشتر
شبکههای ماهوارهای یکی از منابع قدرت نرم و بخش مهمی از زیربناهای ارتباطی دنیا هستند. گسترش ارتباطات و تبادل فرهنگ از طریق ماهوارهها، ورود ارزشهای جدید و بهتبع آن رفتارهای جدید را به دنبال دارد و بهعنوان یک تهدید نرم میتواند بهتدریج فرهنگ و هویت یک ملت را تغییر دهد. لذا ارزیابی تأثیرات عمیق این رسانه بر ابعاد گوناگون زندگی فردی و اجتماعی ضروری است. سؤال اصلی در این پژوهش این است که تهدیدات رسانهای ماهوارههای تلویزیونی چیست و راهکارهای مناسب جهت مقابله با آنها کدام اند؟ برای پاسخ به این سؤال و گردآوری و تحلیل اطلاعات از دو روش «پیمایشی» با تکنیک پرسشنامه و روش «مصاحبۀ عمقی» با تکنیک «مصاحبۀ بسته یا هدایتشده» استفاده شده است. جامعۀ آماری در روش پیمایش «کلیۀ افراد بالای 18 سال شهر تهران که برنامههای شبکههای ماهوارهای را تماشا میکنند» و در روش مصاحبه عمقی «متخصصان حوزههای علوم ارتباطات و علوم سیاسی» بودند. یافتهها نشان میدهد که از مجموع 450 پاسخگو، بیشترین نسبت پاسخگویان با انواع تهدیدات ماهوارهای از قبیل «تهدیدات روانی، سیاسی و فرهنگی، اقتصادی و نظامی –امنیتی» «موافق» بودهاند و 3/33 درصد «میزان تهدید آفرینی ماهواره» را «متوسط» ارزیابی کردهاند. همچنین بیشترین نسبت آنان (1/43 درصد) بهترین شیوۀ برخورد با تهدیدات ماهواره را «بالا بردن سواد رسانهای» دانستهاند. یافتههای مصاحبه نیز مؤید آن است که برای مواجهه با ماهواره اتخاذ راهکارهای تنوع (فوق فعال) و تهاجمی (فعال) مناسبتر از راهکارهای انفعالی و حفظ وضع موجود است.